Historisch Archief Beltrum

Zoeken

1e Openbare school

Wij hebben in ons dorp, dat in de eerste helft van de 19e eeuw nog steeds geen echte kern heeft, een Markeschool. Onze Markeschool is vanaf 1800 een openbare school. Aanvankelijk is de gemeente Beltrum zelf verantwoordelijk voor het onderwijs hier ter plaatse, maar als de gemeente Beltrum wordt opgeheven en ons dorp deel wordt van de gemeente Eibergen, is de Raad van Eibergen verantwoordelijk. Het schoolgebouw is echter nog steeds eigendom van de markegerechtigden. Keer op keer is het Markebestuur er door de gemeente op gewezen de nodige verbeteringen aan het schoolgebouw aan te brengen. Maar aangezien de Marke zelf zonder geld zit, gebeurt er niets.

1e Openbare school

In 1823 laat de gemeente begroten wat een geschikt nieuw schoolvertrek zal kosten. Het duurt nog zo’n tien jaar voor dat de begroting rond is.
Het voorstel is dat De Marke het huidige schoolgebouw, de huidige onderwijzerswoning plus grond, zowel het ontgonnen als het niet ontgonnen deel, afstaat aan de Gemeente in ruil voor de belofte dat de Gemeente in Beltrum een wel ingericht schoolgebouw zal neerzetten voor 300 kinderen en deze ook zal voorzien van de nodige schoolmeubelen. Tevens zal de gemeente een nieuwe onderwijzerswoning bouwen. Aanvankelijk, zo lezen we, bestaat het plan om de nieuwe school dwars op het bestaande gebouw te zetten. Het oude gebouw zal omgeturnd worden tot onderwijzerswoning. Echter: de plannen over de plek van de nieuwe school zijn kennelijk gewijzigd. De nieuwe school wordt niet vast aan de Markeschool gebouwd, maar de bouw vindt plaats aan de weg van Borculo naar Groenlo, kadastraal bekend onder no 130. Het is een kavel van J.W. Hassink, dat de naam ‘de Slieper’ draagt. In 1833 is de school gereed, maar nog niet gebruiksklaar! De opening zal waarschijnlijk in 1834 hebben plaatsgevonden.

 

In 1866 ondergaat de openbare school een verbouwing. Er wordt in de school een separatiemuur gebouwd en daarvoor is het nodig dat het portaal verplaatst wordt. Kennelijk krijgt de school dus 2 lokalen.
In 1887 bezoeken 140 leerlingen de openbare school in Beltrum. De wetten zijn weer veranderd en er mogen steeds minder kinderen in één klaslokaal zitten. Bij bovengenoemd aantal leerlingen zal de school in Beltrum 3 klaslokalen moeten tellen, omdat er per 1 januari 1888 recht bestaat op een derde leerkracht. Volgens de wet moet een en ander vóór 1890 gerealiseerd zijn.

 

Meester Boog blijft 10 jaar schoolhoofd, tot 1916. Waar hij woont is onduidelijk. Waarschijnlijk is dat op de Tukker. In ieder geval is er in 1913 een verzoek van het hoofd der school in Beltrum om een onbewoonbaarheidsverklaring voor zijn woning. Eindelijk gaat de gemeente, na 90 jaar, over tot het bouwen van een echte onderwijzerswoning. Het huis komt te staan aan de weg naar Groenlo, naast de Openbare school. In 1914 is de nieuwe onderwijzerswoning kennelijk gereed, want in dat jaar trekt de veldwachter van Beltrum, in de leeggekomen onderwijzerswoning op ‘de Tukker’. Van de aanwezige grond moet de veldwachter 1600 m2 ter beschikking van de gemeente laten. Want er zijn plannen om het schoolgebouw uit 1833 grondig te verbouwen. Of eigenlijk moet er totale nieuwbouw op die plek komen, omdat de school in het geheel niet meer aan de eisen van de tijd voldoet en omdat er nu, ondanks het bestaan van de Voor-Beltrumse school, een 4-klassige school moet komen. Daartoe wil men op de Tukker een noodschool neerzetten, zodat de nieuwbouw rustig kan plaatsvinden. In 1917 komt het raadsbesluit om nieuw te bouwen, maar kort daarna, in 1918 ziet men er weer van af. De politieke plannen om het bijzonder onderwijs gelijk te stellen aan het openbaar onderwijs worden zichtbaar en daarmee vervalt voor de gemeente de noodzaak voor een nieuwe school. Dat moet het Bijzondere Schoolbestuur over enige jaren dan zelf maar doen!

 

Op dat moment zijn er op de openbare school 7 niet-katholieke kinderen, goed voor slechts een paar procent van de totale schoolbevolking. De Katholieke Lagere School gaat op 5 december 1921 van start. De Openbare school wordt op 22 februari 1922 opgeheven. De overgebleven 7 niet-katholieke kinderen gaan daarna elders naar school.

Bron: Meeste informatie en teksten komt uit het boek ‘Van ganzenveer tot toetsenbord’.

The Rising Klunt